Sở hữu trí tuệ đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ những giá trị sáng tạo và đặc trưng của một sản phẩm, đặc biệt là đối với các đặc sản địa phương như bánh đa nem Hà Tĩnh. Trong lĩnh vực này, bảo hộ thương hiệu, hay còn gọi là nhãn hiệu, có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thương hiệu giúp người tiêu dùng dễ dàng phân biệt sản phẩm của một nhà sản xuất với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh. Khi một thương hiệu được bảo hộ, chủ sở hữu sẽ có độc quyền sử dụng nhãn hiệu đó trên các sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định, ngăn chặn hành vi sử dụng trái phép hoặc làm giả, làm nhái . Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững về kinh tế và việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của vùng Hà Tĩnh. 

• NỘI DUNG CHÍNH
• Bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh": Bước đi chiến lược nâng tầm cạnh tranh và khẳng định vị thế
• Bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh": Bước đi chiến lược nâng tầm cạnh tranh và khẳng định vị thế

Bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh": Bước đi chiến lược nâng tầm cạnh tranh và khẳng định vị thế

Hà Tĩnh, mảnh đất miền Trung Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh mà còn được biết đến với nhiều đặc sản ẩm thực độc đáo, trong đó không thể không nhắc đến bánh đa nem. Bánh đa nem Hà Tĩnh, hay còn được người dân địa phương trìu mến gọi là bánh ram, từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong mâm cơm gia đình và là món quà quê đậm đà hương vị gửi trao bè bạn . Sản phẩm này được chế biến theo phương pháp truyền thống, thường trải qua công đoạn phơi sương để đạt được độ mềm dẻo đặc trưng, dễ cuốn nhưng vẫn giữ được độ giòn tan khi chiên . Điều đáng chú ý là, dù Hà Tĩnh không phải là vùng đất nổi tiếng về trồng lúa, nhưng nơi đây lại sản sinh ra một loại bánh đa nem trứ danh, được nhiều người biết đến và ưa chuộng . Sự khẳng định này cho thấy niềm tự hào sâu sắc của người dân địa phương đối với sản phẩm, đồng thời nhấn mạnh giá trị độc đáo của bánh đa nem Hà Tĩnh như một biểu tượng ẩm thực của vùng. Bên cạnh đó, việc sản phẩm được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như bánh ram, vỏ ram, có thể tạo ra sự thiếu nhất quán trong nhận diện thương hiệu, điều cần được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình bảo hộ .  

Thực trạng và thách thức:

Trong những năm gần đây, bánh đa nem Hà Tĩnh ngày càng được thị trường biết đến và tiêu thụ rộng rãi . Tuy nhiên, thực tế đáng lo ngại là sản phẩm vẫn chưa được bảo hộ thương hiệu một cách chính thức ở cấp quốc gia, dù làng nghề truyền thống làm bánh đa nem đã được công nhận . Tình trạng này dẫn đến một hệ lụy không nhỏ là sự xuất hiện của các sản phẩm giả mạo, nhái thương hiệu bánh đa nem Hà Tĩnh trên thị trường . Điều này không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho các nhà sản xuất chân chính mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín và chất lượng của đặc sản Hà Tĩnh trong mắt người tiêu dùng. Thậm chí, đã có những ghi nhận về việc xuất hiện các sản phẩm bánh đa nem Hà Tĩnh không rõ nguồn gốc, được xuất khẩu tiểu ngạch sang các thị trường khác, gây khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng và bảo vệ danh tiếng .  

Mặc dù hiện nay bánh đa nem Hà Tĩnh nhiều đơn vị sản xuất đã áp dụng thành công mô hình sấy khép kín, với công nghệ đặc trưng riêng của người Hà Tĩnh, nhưng cũng chưa nhân rộng được mô hình và phát triển theo hướng hiện đại hóa.

Tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ và bảo hộ thương hiệu:

Sở hữu trí tuệ đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ những giá trị sáng tạo và đặc trưng của một sản phẩm, đặc biệt là đối với các đặc sản địa phương như bánh đa nem Hà Tĩnh. Trong lĩnh vực này, bảo hộ thương hiệu, hay còn gọi là nhãn hiệu, có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thương hiệu giúp người tiêu dùng dễ dàng phân biệt sản phẩm của một nhà sản xuất với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh. Khi một thương hiệu được bảo hộ, chủ sở hữu sẽ có độc quyền sử dụng nhãn hiệu đó trên các sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định, ngăn chặn hành vi sử dụng trái phép hoặc làm giả, làm nhái . Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững về kinh tế và việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của vùng Hà Tĩnh.   

Lợi ích thiết thực từ việc bảo hộ thương hiệu:

Việc bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh" sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của sản phẩm và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước:

Một thương hiệu được bảo hộ sẽ tạo ra sự khác biệt rõ ràng cho bánh đa nem Hà Tĩnh so với các sản phẩm tương tự trên thị trường. Điều này cho phép các nhà sản xuất có thể định giá sản phẩm cao hơn, phản ánh đúng giá trị và chất lượng của đặc sản địa phương. Với một thương hiệu mạnh và được bảo vệ, bánh đa nem Hà Tĩnh có nhiều cơ hội hơn để mở rộng thị trường tiêu thụ, không chỉ trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế . Thực tế cho thấy, sản phẩm đã xuất hiện trên các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, lazada… cho thấy nhu cầu thị trường tiềm năng vượt ra ngoài phạm vi tỉnh Hà Tĩnh . Việc bảo hộ thương hiệu sẽ giúp củng cố niềm tin của người tiêu dùng và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.  

Tăng cường khả năng nhận diện và ghi nhớ thương hiệu trong tâm trí người tiêu dùng:

Một thương hiệu được bảo hộ thường đi kèm với một hệ thống nhận diện thương hiệu chuyên nghiệp, bao gồm logo, bao bì, và các yếu tố thiết kế khác. Điều này giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết và ghi nhớ sản phẩm bánh đa nem Hà Tĩnh giữa vô vàn các sản phẩm khác trên thị trường. Hội thảo lấy ý kiến góp ý hoàn thiện hồ sơ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận bánh đa nem Hà Tĩnh cũng đã chú trọng đến các phương án thiết kế logo, cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ và dễ nhận diện .  

Ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái, bảo vệ uy tín và chất lượng sản phẩm:

Đây là một trong những lợi ích quan trọng nhất của việc bảo hộ thương hiệu. Khi thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh" được bảo hộ, các hành vi sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhái sẽ bị coi là vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý theo quy định. Điều này giúp bảo vệ uy tín và chất lượng của sản phẩm, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng và các nhà sản xuất chân chính. Tình trạng hàng giả, hàng nhái đã được ghi nhận là một vấn đề đáng lo ngại đối với bánh đa nem Hà Tĩnh , do đó việc bảo hộ thương hiệu là một biện pháp cấp thiết để giải quyết vấn đề này.  

Tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng thị trường và phát triển các sản phẩm phát sinh:

Một thương hiệu mạnh và được bảo hộ sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc mở rộng thị trường và phát triển các sản phẩm phát sinh liên quan đến bánh đa nem Hà Tĩnh. Ví dụ, có thể phát triển các dòng sản phẩm bánh đa nem với các hương vị hoặc thành phần khác nhau, hoặc kết hợp bánh đa nem Hà Tĩnh với các đặc sản khác của vùng để tạo ra các sản phẩm du lịch ẩm thực hấp dẫn .  

Sự cần thiết của việc bố trí nguồn lực (nhân lực và vật lực) cho lĩnh vực sở hữu trí tuệ:

Chính quyền địa phương cần nhận thức rõ tầm quan trọng chiến lược của sở hữu trí tuệ đối với sự phát triển kinh tế của vùng và có kế hoạch cụ thể để đầu tư nguồn lực vào lĩnh vực này. Điều này bao gồm việc bố trí đủ nguồn tài chính để hỗ trợ các hoạt động đăng ký bảo hộ thương hiệu, chi trả các chi phí pháp lý liên quan và triển khai các biện pháp thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Đồng thời, cần có đội ngũ cán bộ chuyên trách, có kiến thức và kinh nghiệm về sở hữu trí tuệ để quản lý, hướng dẫn và hỗ trợ các nhà sản xuất trong quá trình xây dựng và bảo vệ thương hiệu. Việc đầu tư này không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho ngành sản xuất bánh đa nem mà còn góp phần nâng cao uy tín và hình ảnh của tỉnh Hà Tĩnh nói chung. Đáng chú ý, tại Hà Tĩnh đã có các tổ chức dịch vụ đại diện sở hữu trí tuệ, cho thấy nguồn lực chuyên môn sẵn có mà chính quyền có thể hợp tác để đẩy nhanh quá trình bảo hộ .  

Đề xuất các bước cụ thể để xây dựng và triển khai thủ tục bảo hộ thương hiệu cấp nhà nước và cấp khu vực:

Chính quyền cơ sở cần chủ động xây dựng và triển khai các thủ tục bảo hộ thương hiệu cho bánh đa nem Hà Tĩnh ở cả cấp quốc gia và khu vực. Điều này có thể bao gồm các bước sau:

1. Nghiên cứu và đánh giá hiện trạng: Tiến hành khảo sát, đánh giá thực tế tình hình sản xuất, kinh doanh và nhận diện thương hiệu bánh đa nem Hà Tĩnh.
2. Xây dựng hồ sơ đăng ký bảo hộ: Phối hợp với các chuyên gia về sở hữu trí tuệ để hoàn thiện hồ sơ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận "Bánh đa nem Hà Tĩnh" ở cấp quốc gia .  
3. Thiết lập quy trình quản lý và sử dụng nhãn hiệu: Xây dựng quy chế rõ ràng về việc quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận, đảm bảo chỉ những sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng mới được phép mang nhãn hiệu này.
4. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức: Tổ chức các chương trình tuyên truyền, tập huấn để nâng cao nhận thức của các nhà sản xuất về tầm quan trọng của việc bảo hộ thương hiệu và các thủ tục liên quan.
5. Hỗ trợ tài chính và kỹ thuật: Cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các nhà sản xuất trong quá trình đăng ký bảo hộ thương hiệu và nâng cao chất lượng sản phẩm.
6. Nghiên cứu khả năng bảo hộ ở cấp khu vực: Tìm hiểu và xúc tiến các thủ tục để bảo hộ thương hiệu bánh đa nem Hà Tĩnh ở các thị trường khu vực tiềm năng. Việc hợp tác với các công ty luật chuyên về sở hữu trí tuệ như ALIAT Law Company là một hướng đi đúng đắn và cần được tiếp tục phát triển .  

Kinh nghiệm từ các sản phẩm địa phương khác:

Kinh nghiệm thành công của "Bánh đa nem Thổ Hà" trong việc đăng ký nhãn hiệu tập thể là một minh chứng rõ ràng cho thấy hiệu quả của việc bảo hộ thương hiệu đối với các sản phẩm truyền thống . Việc đăng ký nhãn hiệu đã giúp Thổ Hà bảo vệ được danh tiếng của làng nghề, nâng cao giá trị sản phẩm và tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.  

Bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh": Bước đi chiến lược nâng tầm cạnh tranh và khẳng định vị thế

 Đầu tư vào bảo hộ thương hiệu chính là đầu tư vào tương lai của sản phẩm, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, tạo công ăn việc làm cho người dân và bảo tồn những giá trị văn hóa ẩm thực truyền thống quý báu.

Bảo hộ thương hiệu "Bánh đa nem Hà Tĩnh" không chỉ là một nhu cầu mà còn là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường. Việc chính quyền cơ sở có những hành động cụ thể và hiệu quả trong việc đầu tư nguồn lực và xây dựng các thủ tục bảo hộ thương hiệu sẽ là yếu tố then chốt quyết định sự thành công và phát triển bền vững của đặc sản này. Với một thương hiệu được bảo vệ và quảng bá rộng rãi, bánh đa nem Hà Tĩnh hoàn toàn có tiềm năng vươn xa, khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần làm giàu cho quê hương và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.